Aan het begin van de zomer werd ik in Beverwijk uitgenodigd voor een voorgesprek bij Aad en Rita. Rita was heel ziek en zou snel overlijden. Haar grote zorg was, dat zij 19 augustus, haar verjaardag, misschien niet haalde. Op die dag zou ze haar zoon en zijn gezin weer terugzien, die ver weg op vakantie waren. Het gaf dan ook niet veel hoop, dat haar dokter, die in deze tijd op vakantie ging, tegen haar zei: “Ik neem nu afscheid, want ik zie jou waarschijnlijk niet meer...” Maar het liep uiteindelijk heel anders...
Gastvrij tot het laatst
Mijn gesprek met Aad en Rita over de uitvaartwensen verliep redelijk ontspannen. Gelukkig kwam ik niet als ‘mevrouw Dood’ binnen, zoals weleens gebeurt. Dit stel was reëel en praatte open over hun wensen omtrent de uitvaart van Rita. Ze wilde in een open rieten mand liggen, toegedekt met de sari die zij jaren geleden van één van hun reizen had meegenomen. Het afscheid moest ontspannen zijn. ‘Havenrijk’, het restaurant bij de jachthaven, leek haar een mooie locatie. Dit restaurant had Aad gebouwd en zij kwamen er altijd erg graag. Na het afscheid zouden ze samen met haar gezin en de familie met de rouwbus naar het crematorium gaan, dat was wel zo makkelijk. Na afloop moesten familie en nabije vrienden blijven voor een uitgebreid diner. Want zo was Rita: gastvrij tot het laatst.
Verjaardagskaart
Na ons eerste gesprek bleef het stil. Stiekem leefde ook ik naar 19 augustus toe, zou ze het redden? Ik hoorde niets meer. Positief als ik in het leven sta, dacht ik: geen bericht, goed bericht en ik besloot Rita een verjaardagskaart te sturen. Met heel veel bloemen erop, want Rita was gek van haar tuintje. Dat deze sterke vrouw ook mij zou verrassen bleek toen ik aan het einde van de zomer twee weken met vakantie ging. Schoorvoetend belde ik Aad op. Ik zei, dat ik er twee weken niet zou zijn maar dat ik mijn twee beste uitvaartleidsters kennis met hen zou laten maken. Voor het geval dat. En zo gebeurde het ook. Tijdens mijn vakantie ging er geen dag voorbij, dat ik niet aan Rita dacht.
Uitvaartwensen bespreken
Na mijn terugkeer van mijn vakantie belde ik meteen op naar Aad en Rita om een afspraak te maken. Ik verschoot van kleur toen de telefoon opgenomen werd …
‘Met Rita...’
Aad was even boodschappen doen.
Mijn bewondering voor deze sterke vrouw groeide met de dag. En nog een keer kwam ik bij Rita en Aad om voor de ‘laatste keer’ de wensen te bespreken, bij te stellen en de laatste hand aan de kaart te leggen. Want ja, ook die wilde Rita heel graag zien. Vanzelfsprekend had zij eigen woorden van dank erbij geschreven, die wij in haar eigen handschrift scanden en bij de kaart voegden. Toen er eindelijk niets meer te regelen was, overleed Rita, rustig in haar bed in de avondschemering. Dicht bij haar tuin, omringd door haar gezin.
Kind aan huis
Je zou denken, dat ik inmiddels aan dit soort telefoontjes gewend was, maar ook ik schrok: Rita overleden? Voor mij had deze sterke vrouw ondertussen het eeuwige leven gekregen! Maar ook ik moest eraan wennen. Rita was er niet meer. Toen ik kort daarna bij het huis van Rita en Aad arriveerde, was de stemming ontspannen. Aad zat met zijn zonen, Danny en Jerry aan een pastamaaltijd. Omdat ik inmiddels kind aan huis was, werd ook ik getrakteerd op pasta met een wijntje.
Liefde van zijn leven
Hierna verzorgde ik Rita en af en toe kwam Aad mij helpen, dan weer Danny of Jerry. Het was zoals het hoorde, ontspannen, rustig, sereen, mooi. Langzaam verdween de afstandelijkheid van de mannen. Uiteindelijk verzorg je niet elke dag een overledene en zeker niet je eigen vrouw of moeder. Toch kwamen zij stap voor stap dichterbij, totdat wij Rita samen naar haar rieten mand droegen. Hier bleef Rita nog enkele dagen, omringd door bloemen. Aad had geen enkele schroom of angst om bij zijn Rita te slapen. Het kwam niet in hem op, om in een andere kamer te gaan liggen. Het was zoals het was. Dit was nog steeds zijn Rita, waar hij zo lang mee samen was, de liefde van zijn leven.
Voorbereidingen
Op de dag van het afscheid reed Jerry met Aad Rita in mijn auto naar ‘Havenrijk’, het restaurant bij de jachthaven. De avond ervoor hadden wij alles neergezet, zodat wij Rita alleen nog tussen de banken hoefden te rijden, waar straks iedereen een kaarsje zou aansteken. Aad, zijn kinderen en hun echtgenotes begroetten alle gasten. De kleinkinderen Daan, Sarah, Kate en Loek hadden hun handen vol aan het kaarsen aansteken en de bloemen een mooie plek geven.
The family tree
Het afscheid was warm, betrokken, respectvol en ontspannen. Precies zoals Rita het zich had voorgesteld. Iedereen herkende in alles Rita en zo hoort het: het afscheid moet een spiegel van je leven zijn, het kroontje wat je met zijn allen op zo’n dag op het leven van je dierbare zet. Het gezin liep bijna stralend door de ruimte, druk in gesprek met hun gasten. Zo veel lieve mensen, zo veel medeleven hadden zij niet verwacht. Maar zoals ik vaker zeg: wat je zaait, mag je oogsten. Rita heeft zoveel liefde en warmte in haar leven gezaaid, dit kwam nu als warme deken terug bij Aad en de kinderen. Later op de dag reden wij samen met Rita, haar gezin en familie in twee rouwbussen naar het crematorium. Hier deed het gezin, omringd door hun familie, het lintenritueel. Een emotioneel maar troostend laatste ritueel. Onder de klanken van Venice, ‘The Family Tree’, lieten zij Rita, hun moeder, hun oma, symbolisch los. Geëmotioneerd luisterden wij naar de laatste regels van het lied:
May it always comfort us to know
The family tree will always grow
It's stronger than the wind can blow
The family tree will always grow
Krachtig en sterk
Langzaamaan nam iedereen op zijn eigen wijze afscheid van Rita. Aad, de kinderen en de kleinkinderen stapten gesteund door de familie weer de bus in om in ‘Havenrijk’, onder het genot van een drankje, herinneringen te delen aan deze prachtige vrouw. Het gezin had Rita in liefde losgelaten. Deze moeilijke tijd van afscheid nemen en de sterke manier zoals Rita de laatste weken aan haar afscheid gewerkt had en het sterven uitdroeg, had hen krachtig en sterk gemaakt. De band, die zij met elkaar hadden, was nog hechter geworden. Het leven zal hen weer opnemen. Because: The family tree will always grow…
Reacties (2)