Nabestaanden misten momenten op de foto

Hoe voorkom je als afscheidsfotograaf dat nabestaanden de laatste momenten op de foto missen? Ja, ik heb het meegemaakt. Dat een echtpaar me bij het evalueren van het boek vroeg: “Waar zijn de foto’s van onze zoon die nog een laatste knuffel gaf aan zijn broer?"

Ze waren tevreden over de foto’s die in het album zaten. Zeer tevreden zelfs. Ze wensten weinig veranderingen, maar ze vroegen zich af of er nog foto’s bij geplaatst konden worden. Of ik deze foto’s nog wilde toevoegen. Maar natuurlijk is dat mogelijk, om welke foto’s gaat het? Ze praatten over momenten waar ik me geheel niets van kon herinneren.
Eerlijk, ik had geen flauw idee over welke foto’s ze spraken, want deze zaten niet in mijn reportage. Hun zoontje had geklommen om bij de open kist zijn broer een laatste knuffel te geven, volgens hen.
Ik had werkelijk geen idee! Ik heb nooit gezien dat hun zoontje is gaan klimmen om nog een laatste knuffel te geven. “Kunnen jullie aangeven op welk moment dit gebeurde? Het spijt me, maar ik weet niet wanneer op de dag je bedoelt...”, heb ik ternauwernood gevraagd.

Hoe kon dit gebeuren?

Dit is natuurlijk een nachtmerrie voor iedere fotograaf; dat er gevraagd wordt naar een moment dat je niet hebt vastgelegd op de gevoelige plaat. Hoe kan het gebeuren dat je een gehele dag alle gebeurtenissen hebt gevolgd en toch deze vraag krijgt? Ik zweette direct peentjes. Het antwoord was snel gevonden. De familie had moeten wachten voor het toetreden tot de ovenruimte. Deze was nog niet gereed. Dit was een half uur tussen het einde van de viering en het wegdragen van hun zoon.

De uitvaartleider had aangegeven dat de ouders tijdens het wachten nog bij hun zoon konden blijven, terwijl de overige familie alvast koffie met taart mocht nuttigen in de ruimte naast de aula. De ouders wilden zo lang het kistje niet hoefde te sluiten, bij hun overleden zoon zijn. Hun jongste zoon was er ook bij. De uitvaartleider wenkte me en fluisterde in mijn oor: “Kom, laten we hen even alleen laten.” En sloot de deur achter mijn rug.

Tja, ik heb me dit laten welgevallen. Voor mij de kans om foto’s te maken van de familie en naasten die al aan de koffie met taartjes gingen. Momenten waar ze niet bij aanwezig konden zijn en later toch kunnen terugzien. Heel waardevol, toch?

De ouders vonden het heel jammer om geen momenten terug te zien van hun eigen gezin dat nog even compleet was met hun viertjes. Er waren wel foto’s bij hun thuis met hun vieren gemaakt, maar toen was hun jongste zoon nog niet gewend aan de camera en had weinig aandacht voor werkelijk afscheid nemen. Wat er daar gebeurde in die intieme setting was gewoon uniek te noemen. De allerlaatste momenten samen waarbij de liefde nog even gevoeld werd.

De opdrachtgever is de familie

Dit heeft mij een grote les geleerd. Dit voorval zorgt ervoor dat ik me nooit meer laat ‘meenemen’ om op een andere plek foto’s te nemen. De opdrachtgever is de familie. Ik blijf bij hen tot het allerlaatste afscheid, tenzij ze me wegsturen.

Doordat zij me inhuren, verwachten ze dat ik alles vastleg. Ze letten niet op mij of ik er ben of niet. Door mijn onopvallende houding werd ik vergeten. Ze hadden me dus niet gemist op die momenten, ze hebben er niet aan gedacht om te kijken of ik wel foto’s nam toen.

Ik spreek voortaan met de familie vooraf door dat ik zoveel mogelijk alle momenten vastleg voor hen. Zij blijven in controle, doordat ze me altijd weg mogen sturen. Een seintje als een korte ‘nee’ schudden, een vingergebaar of wat ook is voldoende. “Ik lees je lichaamstaal”, zeg ik dan. Op deze manier kan ik er zeker van zijn dat ik geen momenten meer mis.

Voor uitvaartverzorgers is dit weliswaar ook een les: zolang de afscheidsfotograaf zijn werk op de juiste manier doet en dus onopvallend te werk gaat, is deze nooit overbodig. Waar uitvaartverzorgers hebben geleerd soms een stapje terug te doen om de nabestaanden rust te bieden, heb ik als afscheidsfotograaf een andere taak. Ik behoor alle momenten op de juiste manier vast te leggen.

Mijn concentratie is op en top. De handelingen tussen wel en niet aanwezig zijn, zijn precair. Ik ben nabij en toch op afstand. Een afscheidsfotograaf zijn is echt vakwerk, dat bewijzen ervaringen me elke keer weer.

Herken je iets in dit verhaal?
Deel graag jouw reactie hieronder het blog. Ik zie het graag tegemoet, want ik weet dat ik nog erg veel kan leren. Elke situatie is weer anders en leerzaam. Alvast dank! Boukje