Als uitvaartconsulent kom ik vaak bij mensen thuis om hun uitvaartwensen te bespreken en vast te leggen. Tijdens deze besprekingen krijg ik weleens uitspraken te horen als "het maakt niets uit" of nog straffere uitspraken als "doe mij maar in de groene kliko". In menig geval meent men dit niet, maar wil men de nabestaanden niet tot last zijn of durft en/of wil men niet over het einde nadenken. In alle gevallen probeer ik de mensen op hun gemak te stellen door eerst rustig het gesprek in te gaan met wetenswaardigheden over elkaar.
Opgelucht
Ik vertel de mensen altijd dat ik dit werk geheel vrijwillig doe en vertel ook wat over mijn achtergrond en mijn beweegredenen. Indien gewenst leg ik hen op een luchtige manier uit dat de dood net zo bij het leven hoort als bijvoorbeeld een geboorte of een huwelijk. Op deze zaken in je leven bereid je jezelf ook voor. De dood en je eigen uitvaart zijn nou eenmaal niet de leukste onderwerpen om te bespreken, maar na afloop zijn ze vaak zo opgelucht. Ze vinden het fijn dat ze een stem hebben in hun eigen afscheid en dat ze hun nabestaanden daarmee ook helpen.
Uitvaartwensen vastleggen
Steeds vaker bespreek ik met mensen (soms ook lang voordat het einde zich aankondigt) hun uitvaartwensen. En soms voer ik ook gesprekken met mensen die op de drempel van leven en dood staan. Het zijn gesprekken die mij altijd raken en die ik als zeer kostbaar ervaar, omdat ik dan precies weet wat iemand wilt met zijn afscheid. Soms ontstaat er dan in korte tijd een bijzondere band, want bij het naderen van de dood vallen maskers af. Vaak zijn dit oudere echtparen of alleenstaanden. Bij alleenstaanden zijn er zelden andere mensen zoals bijvoorbeeld eigen kinderen, broers of zussen bij het gesprek die nauw betrokken zijn bij mijn gesprekspartner die zijn/haar wensen wil vastleggen.
Uitvaartwensen bespreken met de kinderen
Regelmatig komt het voor dat mensen uitsluitend hun eigen uitvaartwensen benoemen. Soms wordt er dan naar mijn inzien geen of onvoldoende rekening gehouden met de wensen van de kinderen, familie en/of nabestaanden. Enige tijd geleden was ik bij een mevrouw die zelf de wens te kennen gaf dat zij direct na haar overlijden in een gesloten kist naar het uitvaartcentrum gebracht wil worden en daar tot aan de uitvaartdienst zou willen verblijven. Dus geen condoleance of rouwbezoek. Zij wil niet “tentoongespreid" worden zoals zij dat noemde. Uit ons voorgesprek bleek dat zij twee kinderen heeft die niet in de directe omgeving wonen en waar zij een zeer goede en innige band mee heeft. Toen ik haar vroeg of zij deze wensen met haar kinderen al had besproken of nog zou bespreken gaf zij een ontkennend antwoord. Ik heb haar ter overweging meegegeven dit toch met de kinderen te bespreken mede met behulp van het door mij ingevulde uitvaartwensen boekje.
Buitengesloten
Pas vertelde mijn echtgenote hoe zij het overlijden van haar moeder had ervaren. Zij was destijds een meisje van 14 jaar oud en samen met haar ouders op vakantie in Duitsland. Daar overleed haar moeder aan een darm obstructie. Haar overleden moeder werd vervolgens, in overeenstemming met de daarvoor gestelde eisen, overgebracht naar Nederland om hier te worden begraven. Voor mijn partner werd er terug in Nederland geen enkele gelegenheid geboden om afscheid te nemen van haar geliefde moeder. Zij wilde haar moeder graag nog zien nadat zij was overleden. Dit was immers nog niet gebeurd. Dit werd haar door de familie onthouden. Een zus van haar moeder werd wel in de gelegenheid gesteld om afscheid te nemen van de overledene bij een geopende kist. Zij denkt hier met enige regelmaat aan terug. Met name het feit dat zij geen goed afscheid heeft kunnen nemen van haar overleden moeder en niet werd gehoord over haar wensen bij de uitvaart hebben ertoe bijgedragen dat zij dit verlies moeilijk heeft kunnen verwerken.
De rouwverwerking van nabestaanden
Ook in mijn privéleven heb ik meegemaakt dat er onvoldoende werd nagedacht over de rouwverwerking van gezinsleden en familieleden. Toch wil ik jullie bij deze ter overweging geven om bij het vastleggen van de uitvaartwensen ook rekening te houden met de rouwverwerking van de nabestaanden. Nadenken over je wensen is één, het gesprek aangaan met je naasten is de volgende stap. Weten de mensen om je heen hoe je jouw afscheid vorm wilt geven? Zijn ze op de hoogte van welke muziek je mooi vindt, of welke locatie bij je past? Heb je er al over nagedacht of je jouw uitvaart op beeld wilt vastleggen? Ga het gesprek eens aan. Op die manier help je de mensen die belangrijk voor je zijn nu al. Betrek hen hierin door te vragen op welke wijze zij graag zien dat de uitvaart zal plaatsvinden, zodat zij ook op een voor hen waardevolle wijze afscheid kunnen nemen en dit in hun herinnering meenemen. Mede hierdoor zal dit het grote verlies voor hen enigszins dragelijk kunnen maken.
Een passende uitvaart biedt troost
Bij een uitvaart willen de nabestaanden, in de korte tijd die ze daarvoor hebben, een afscheid vormgeven die past bij hun overleden dierbare. Met duidelijk ingevulde en besproken uitvaartwensen is dit heel goed mogelijk. De hoogtepunten komen voorbij, soms ook de dieptepunten, de favoriete muziek klinkt door de boxen en zijn of haar lievelingseten wordt geserveerd. Vaak wordt na de uitvaart de vraag gesteld "Was het een mooie uitvaart?" Eigenlijk bedoelen we hiermee 'Paste het afscheid bij de overledene?'. Gelukkig is het antwoord vaak "ja", want uit een mooi afscheid putten nabestaanden heel veel troost.
Reacties
Er zijn nog geen reacties geplaatst bij dit artikel.