Een begrafenis op Curaçao
Naar rooms-katholieke gebruiken
Het is een zonnige dag en alle directe familieleden zijn om elf uur bij het rouwcentrum, zoals afgesproken. Samen nemen de familieleden het lichaam van de overledene in ontvangst van de begrafenisondernemer. Zij kunnen nu in alle rust afscheid nemen van hun geliefde.
Afspraken maken
Dit gebruik wordt door de directe familie als een rustig moment in de hectiek vanaf het overlijden ervaren. Even alleen. Even samen. Samen afscheid nemen voordat anderen deel mogen zijn van deze laatste groet. De familie had kort na het overlijden een bijeenkomst georganiseerd. Dit is gebruikelijk. Het is het moment om afspraken te maken over wie de kist mag dragen en wie welke rol of bijdrage zal leveren tijdens de rouwdienst. Bij deze begrafenis was er afgesproken dat er zes dragers zouden zijn. De zoon, neven en goede vrienden.
Een paars lintje
Op de dag van de begrafenis krijgen zij allen een paars lintje opgespeld op de mouw van hun hemd. De andere directe familieleden krijgen een bloemcorsage opgespeld. En dan is het tijd. Tijd dat anderen erbij komen om afscheid te nemen en te condoleren. Eén voor één komen zij naar binnen. Zij volgen de rij en wachten geduldig tot zij aan de beurt zijn. De nabestaanden zijn makkelijk te herkennen aan hun bloemcorsage of lint op de hemdsmouw.
Nog een laatste keer afscheid nemen
Familie, vrienden, buren, collega’s…velen tonen hun belangstelling door de nabestaanden een hand te geven voordat de afscheidsdienst begint. Daarna nemen zij een bloemblaadje uit de bloemenmand, die dichtbij de kist geplaatst is, en plaatsen die op de kleding van de overledene. De kist is half open en een ieder kan nog een laatste blik werpen op de overledene. Niet iedereen neemt deel aan de afscheidsdienst. Velen vertrekken kort na de condoleances. Naaste familie en vrienden blijven voor de afscheidsdienst. Alvorens deze dienst begint neemt de directe familie nog een laatste keer afscheid. Zij werpen een laatste blik op de overledene. Gezamenlijk sluiten zij de kist door de deksel heel langzaam te plaatsen op de kist. De kist wordt gesloten…een bijzonder plechtig moment.
Laatste rit
De afscheidsdienst begint. Volgens een vaste liturgie leest de pater voor. Vrienden en familie krijgen ook de gelegenheid, zoals vooraf besproken, om een lied voor te dragen of te speechen. Als de dienst is afgelopen maken de mannen zich klaar voor het dragen van de kist. Het is tijd om naar het kerkhof te rijden en de dragers plaatsen de kist op een draagbar en rijden naar de deur van het rouwcentrum of de kerk, waarna zij de kist in de auto tillen. Samen rijdt de naaste familie in de rouwstoet naar de begraafplaats.
Bij het graf aangekomen helpen de familieleden elkaar om de bloemcorsages en de lintjes van de kleding af te halen. Zij mogen dit niet zelf doen. Daarna leggen zij de corsage of het lintje wel zelf op de kist, als laatste groet. Degene die geen corsage hebben, gebruiken de bloemen van de grafstukken om daarmee een laatste groet te brengen. Ten slotte wordt een schep zand als symbool voor ashes to ashes, dust to dust op de kist gegooid.
Deskanso
Daarna staat de naaste familie in een rij om de condoleances van elkaar in ontvangst te nemen. Als een ieder ze ‘deskanso’ (rust in vrede) heeft toegewenst, waarbij zij antwoorden met: ‘amen’ of ‘es ku Dios ke’ (volgens God’s wil) sluiten zij zelf ook aan in de rij om de andere aanwezigen ‘deskanso’ te wensen. Wanneer een ieder in de rij gestaan heeft en de kans gekregen heeft elkaar ‘deskanso’ toe te wensen gaat men naar het huis van de overledene voor de rouwvisite oftewel de ‘laba man’. Dit betekent letterlijk: handen wassen. De handen van de familieleden die bij het graf aanwezig waren worden in een kom met water en zeep gewassen. Deze kom met water en zeep staat op het terras of bij de deur, klaar voor gebruik. Hierdoor kan men, voordat zij het huis ingaan voor de rouwvisite, hun handen wassen.
Typische gerechten
Tijdens de rouwvisite die voorafgaand aan de begrafenis en na de begrafenis plaatsvindt worden typische gerechten geserveerd. Gebruikelijk is een Antilliaans pindakoekje in de vorm van een S; genaamd Letter. Ook een cupje met chuculati. Dat is een warme chocolade melk; een combinatie van donkere cacao poeder, kaneel en koffiemelk. Daarnaast kan men wat te eten aanbieden zoals een Antilliaans soepje of Antilliaanse snack.
Ocho dia
Nadat de overledene is begraven begint de 'ocho dia'. Dit is een periode van acht dagen rouw, waarin de nabestaanden dagelijks bij elkaar komen. Onder begeleiding van een voorbidster wordt er gebeden voor de overledene en de nabestaanden. 40 dagen na het overlijden wordt er een herdenkingsdienst georganiseerd. Ook ieder jaar op de verjaardag. Bij de rooms-katholieke kerk kan de familie naast deze jaarlijkse herdenkingsdag maandelijks een mis aanvragen voor de overledene.
Reacties (1)