Een taboedoorbrekende expositie...

Op 23 maart was ik aanwezig bij de opening van de nieuwe tentoonstelling 'Especially for you' in museum Tot Zover in Amsterdam. Om twee redenen ging ik naar deze opening toe:

1. De tentoonstelling laat oude en nieuwe productfoto's zien van grafkisten.
2. Er was gedurende deze avond een live fotoshoot gaande van de Italiaanse fotograaf en grafkistenfabrikant Maurizio Matteucci.

Maurizio Matteucci

Voor een afscheidsfotograaf gaven beide redenen genoeg aanleiding om een kijkje te nemen. De affiniteit met de dood is er. Ik fotografeer wekelijks doodskisten, maar dan in hun natuurlijke setting: tijdens een afscheid. Eng is het voor mij dus niet. Een andere fotograaf aan het werk zien, vind ik ook altijd boeiend. Maar er gebeurde iets onverwachts. Als bezoeker kon je zelf op de foto gaan. Je kon op of bij de kist poseren. Ik had de uitnodiging vast te snel gelezen, want zo had ik het niet begrepen. Ik had verwacht dat je kon zien hoe de fotograaf een setting zou maken om een kist in beeld te brengen, zodat het een aantrekkelijke plaatje zou worden. Het werden toch productfoto's?

Kisten met pin-upgirls

Ik wist dat de fotograaf veel in opspraak is geweest vanwege zijn kalenders met erotisch getinte foto's. Zijn kisten fotografeerde hij net als de Pirelli kalenders: met pin-upgirls erop. Zo voegde hij twee taboes samen: de dood en seks. Best wel extreem dus. Hij was een zoon van een kistenfabrikant met liefde voor fotografie. Dit voegde hij samen en zijn fantasie bracht hem tot het uitbrengen van de kalenders. Deze hangen in de gang van het museum.

Foto: Boukje Canaan

Aanstootgevend

De foto's waren niet voor de nabestaanden uiteraard! Het was een novelty. Alleen voor de liefhebber. Sinds 2013 mag de kalender niet meer zo uitgebracht worden. Nu fotografeert Maurizio Matteucci het nachtleven. Als ik naar de foto's op de kalenders kijk heeft hij door de jaren heen wel wat geleerd. De eerste foto's zijn wat knullig. De modellen zijn gewone mensen en de kist heeft nog een belangrijke plaats. Latere kalenders laten meer kunstzinnige foto's zien. Al snel begreep ik waarom het verboden werd; sommige foto's zijn haast aanstootgevend. Foto's van half blote dames met skeletten in beeld, de kist slechts nog als schim aanwezig. Dit neigt voor mij zelfs naar necrofilie.

Engelenvleugels

Op deze openingsavond mocht fotograaf Maurizio Matteucci zich weer uitleven. In het museum was een ware studio ingericht. Er verschenen veel bezoekers voor zijn lens die toch echt met attributen, zoals een rode roos, een boa, engelenvleugels of zelfs een leren petje met zweep op de grafkist mochten plaatsnemen. Gebiologeerd keek ik toe.

Strak zwart jurkje

En toen verscheen ineens een opzichtige maar prachtige jonge dame. Ze zat vol met tattoos en had een strak zwart jurkje en enorm hoge hakken aan. Alsof ze was ingehuurd beklom ze behendig de kist en nam gretig verschillende poses aan om gefotografeerd te worden door de Italiaanse fotograaf.

Liefde voor de dood

Ik kwam in actie en stal ook wat plaatjes, weliswaar met mijn iPhone, en deelde dit nadien met haar. Nereida is haar naam en ze vertelde me dat ze een tattoo en fetisj-model is. Ze was speciaal met vrienden naar het museum gekomen om deze foto's door hem te laten maken. Sinds ze een klein kind is, heeft ze een liefde voor alles wat met de dood te maken heeft, vertelde ze me. Wat mij betreft schopt ze net zo graag tegen dingen aan waar een taboe rond hangt als de fotograaf Maurizio Matteucci.

De millennials

Ik heb stiekem genoten deze avond. Zo maf. Zo anders dan ik gewend ben. Ik sta graag open voor verschillende meningen. Wat me opviel was dat de fotograaf zeer timide, zachtaardig en zelfs verlegen overkwam. Met een vriendelijke lach knikte hij je toe. Een andere taal dan Italiaans sprak hij niet. De tentoonstelling zal naar verwachting een ander publiek aantrekken dan normaal. Directeur Guus Sluiter hoopt dat deze tentoonstelling meer aansluit op een jonge doelgroep: de millennials.