Dozen vol liefde

We zitten tegenover elkaar in haar schilderatelier. Ze vertelt me over het grote archief dat ze in haar bezit heeft. Tientallen brieven van haar ouders, haar grootouders, haar oom, tientallen dagboeken, agenda’s en andere documenten, honderden foto’s. Ze vertelt over haar wens om dit alles te ordenen en te categoriseren. Om er een overzichtelijk boek van te maken dat zij aan haar eigen kinderen en kleinkinderen kan nalaten. Ze wil hen niet belasten met dozen vol spullen van haar verleden, dingen waar zij mogelijk niks mee kunnen of willen.

Deze wens heeft ze al enige tijd en het voelt belangrijk om dit ‘project’ nu te starten. Ze is tenslotte zelf al halverwege de zeventig, wie weet hoe lang het duurt en hoe lang zijzelf nog heeft. Maar het was iets anders dat de urgentie aanwakkerde. Onlangs las ze één van de brieven van haar grootouders, geschreven aan het begin van de 20e eeuw. De grote liefde tussen deze mensen in de geschreven woorden ontroerde haar zeer. Het maakte haar erg nieuwsgierig naar de rest van de documenten, zeker die van haar eigen vader en moeder. 

Een grote ontdekkingstocht

Haar vader die zij als klein meisje van twee jaar heel plots was verloren midden in de oorlog. Zij bleef achter met haar moeder, hoogzwanger van haar zusje dat kort daarna werd geboren. De grootvader uit de brieven was in haar jeugd belangrijk voor haar, maar waarom precies wist ze eigenlijk niet.

“Wauw,” zeg ik, “wat een kostbare schat heb je hier in handen. Je hebt de kans om alsnog je vader te leren kennen. Dit is zoveel meer dan het maken van een geordend overzicht. In deze dozen zit jouw familiegeschiedenis, die je nooit echt hebt gekend. Dit kan wel eens een grote ontdekkingstocht worden.” Ze kijkt me een beetje verbaasd aan, maar er verandert iets in haar blik. Zo had ze er nog nooit tegenaan gekeken, zegt ze me.

Aan de slag

Haar vader en de geschiedenis van haar ouders samen waren nooit een deel van haar leven. Niet onlogisch als je door hebt te gaan in een oorlog, met een baby zusje en ook snel weer met een ‘nieuwe’ vader van doen hebt. Zo ging dat, en zo gaat dat. Overleven, doorleven, je moet wel, je hebt geen keuze.

Ze is er even helemaal stil van. Ik zeg haar dat we gewoon aan de slag gaan. Zij gaat alles lezen, bekijken en in zich opnemen. Laat maar gebeuren en loskomen. Ik vraag haar om te gaan schrijven. Haar verhaal, meer dan alleen de droge informatie van de documenten. Gewoon alles wat er in haar opkomt, over wat ze vindt, wat ze ontdekt aan rode draden, alles wat ze gaat herkennen bij zichzelf. Niet nadenken over mooie zinnen of dat het een boek moet worden. Alleen maar alles wat je denkt en voelt opschrijven. Zo uitvoerig mogelijk.

Ik ga helpen met het maken van een lopend verhaal. Met redactie en structuur, met het stellen van onderzoekende vragen. Daar ga ik voor zorgen.

En zo hebben we dat gedaan. Het heeft bijna drie jaar geduurd. Ze kon er niet fulltime mee bezig zijn en de veelheid aan documenten was enorm, maar gestaag ging zij door en wij hielden continu contact.

Een prachtige reis

Wat een prachtige reis was het! Ze heeft na meer dan zeventig jaar eindelijk haar vader leren kennen. Ze heeft ontdekt dat hij in veel eigenschappen, voorkeuren en talenten altijd al in haar doorleefde. Zoveel dingen die zij nooit heeft geweten over hem en nu wel. Hij is als een echt persoon tot leven gekomen en nu diep verbonden met haar. En ook haar grootvader en moeder hebben nieuwe betekenis gekregen. 

Het maken van dit boek heeft haar zoveel meer gebracht dat wat zij vooraf dacht. Zoveel liefde en vervulling waar tot nu toe alleen maar verdriet zat. Ik vond het magisch om haar hierbij te helpen, om te zien hoe zij geraakt werd. Ik was diep ontroerd bij het lezen en redigeren van haar teksten. 

Een waardevol geschenk

Ze is zo gelukkig met het resultaat. De dozen vol verhalen van liefde zijn bijeen gebracht in een prachtig boek. Haar geschiedenis is nu gekend en verbonden met haar eigen leven. Een verhaal om al bij leven te delen met haar kinderen en kleinkinderen. Een zeer waardevol geschenk en aandenken voor altijd.