Het opbaren van een overledene is een belangrijk onderdeel in het proces van het afscheid. Het is het laatste moment dat je bij de overledene kunt zijn, hem of haar nog aan kunt raken en voor het allerlaatst afscheid kunt nemen. Wist je echter dat er diverse mogelijkheden zijn voor het opbaren? Denk bijvoorbeeld aan de manier van opbaren maar ook aan de locatie waar de overledene wordt opgebaard. Wij vertellen je alles over het opbaren van een overledene.
Wat houdt het opbaren van een overledene in?
Voordat we verder gaan leggen we nog even kort uit wat opbaren betekent en wat het precies inhoudt. Letterlijk betekent opbaren 'op een baar leggen'. Met het opbaren van een overledene wordt bedoeld dat het lichaam (na de juiste verzorging) in bed, in een kist of op een opbaarplank wordt gelegd zodat nabestaanden afscheid kunnen nemen. Voor nabestaanden kan het veel betekenen om nog afscheid te kunnen nemen voordat het lichaam wordt begraven of gecremeerd. Er is zelfs gebleken dat het opbaren van een overledene een positieve invloed kan hebben op de rouwverwerking. Je kan immers in alle rust afscheid nemen. Vooral als dit in een vertrouwde omgeving gedaan wordt kan het fijn zijn.
Locatie voor het opbaren van een overledene: thuis of elders?
Je kunt voor het opbaren van een overledene kiezen uit verschillende locaties. Een van de mogelijkheden is om het thuis te doen. Als je thuis de mogelijkheid hebt dan kan dit prettig zijn omdat het voor de nabestaanden een fijn gevoel kan geven om afscheid te nemen van een overledene in zijn of haar vertrouwde omgeving. Daarnaast zijn nabestaanden niet gebonden aan openingstijden, wat bij een rouwcentrum vaak wel het geval is. Is de opbaring thuis? Dan kan het wel verstandig zijn om aan te geven wanneer mensen afscheid kunnen nemen.
Wil je het liever niet thuis doen of kan dit niet? Dan zijn er ook andere mogelijkheden. Denk aan een rouwcentrum, een afscheidshuis, een kerk of een alternatieve locatie. Vraag bij de uitvaartondernemer na wat de mogelijkheden in de buurt zijn. Tegenwoordig bieden steeds meer rouwcentra de mogelijkheid aan om vierentwintig uur per dag de overleden persoon te kunnen opzoeken. Hiervoor hebben zij de zogeheten '24-uurs kamers'. Vraag dit wel goed van te voren na. Soms zijn deze 24-uurs kamers ook warm ingericht waardoor je toch een huiselijke sfeer hebt. In het artikel 'Opbaren van een overledene: thuis of toch op locatie?' lees je meer over het thuis opbaren of het opbaren van een overledene op een andere locatie.
Manier van opbaren van een overledene
Ook de manier van opbaren kan op verschillende wijzen. Het is belangrijk dat de overledene tijdens de opbaring goed geconserveerd blijft. De meest bekende wijze is het gebruik van koelplaten. Door het lichaam koel te houden kan het lichaam langer goed geconserveerd worden. Een andere manier is thanatopraxie, ofwel een lichte balseming. Het lichaamsvocht wordt vervangen door een balsemvloeistof. Er is dan geen koeling nodig, waardoor het lichaam ook niet zo koud aanvoelt en ook de kleur van de huid ziet er vaak 'natuurlijker' uit. Deze voordelen bieden de Bio Sac 200 ook. Dit is een nieuw opbaarproduct dat bestaat uit een of twee zakjes (afhankelijk van het gewicht van de overledenen) die op de droge huid van de buik van de overledene, onder de kleding, gelegd worden. In de zakjes zit actieve koolstof en klei. Die nemen de afvalstoffen en gassen uit het lichaam op, waardoor het op een natuurlijke manier geconserveerd wordt.
Bed, kist of opbaarplank?
Naast de manier van opbaren kun je ook kiezen waar de overledene wordt opgebaard; op bed, in een kist of op een opbaarplank. Als je kiest voor een kist kun je ook nog bepalen of deze gesloten, open of half open moet zijn. De meeste mensen kiezen voor een open kist, zodat nabestaanden de overledene nog genoeg kunnen zien voor het laatste afscheid. Het is ook mogelijk om te kiezen voor een opbaring met een gesloten kist. Dit klinkt misschien raar, omdat je als nabestaande de overledene graag nog zo veel mogelijk wilt zien voordat hij of zij wordt begraven of gecremeerd, maar er zijn verschillende redenen om dit te doen. Bijvoorbeeld als iemand is omgekomen bij een ongeluk.
Hoelang mag het opbaren duren?
De duur van de opbaring hangt af van de dag van overlijden. In de Wet op de lijkbezorging (Wlb) staat namelijk dat een overledene niet eerder dan 36 uur na overlijden begraven of gecremeerd mag worden en niet later dan zes werkdagen na het overlijden. Dit houdt dus ook in dat een opbaring niet langer dan zes werkdagen mag duren. Verwacht je familie uit het buitenland en kunnen deze er niet binnen de maximale zes werkdagen zijn om de uitvaart bij te wonen? Dan heb je toestemming nodig van de burgemeester van de gemeente waar het lichaam wordt opgebaard. In overleg met de uitvaartverzorger kun je dan bekijken of en hoeveel langer de overledene nog opgebaard kan worden. Dat is namelijk van vele factoren afhankelijk waaronder de weersomstandigheden, de toestand van het lichaam etc.
De kleding en aankleding
De nabestaanden mogen de kleding uitkiezen die de overledene draagt na de laatste verzorging, ook wel 'afleggen' genoemd. Denk aan kleding die de overledene graag droeg of waar hij of zij zich altijd prettig in voelde. Misschien had de overledene wel een favoriete outfit die hij of zij op bijzondere gelegenheden droeg. Had de overledene in zijn of haar uitvaartwensen iets vastgelegd over de gewenste kleding na overlijden? Houd je hier dan zoveel mogelijk aan. Naast kleding kun je ook denken aan sieraden en eventueel make-up. Ook kun je andere spullen in de kist, opbaarplank of bed leggen. Denk aan een knuffel, een boek of persoonlijke bezitting. Op deze manier maak je het meer persoonlijk. Dat kan ook door bijvoorbeeld bepaalde muziek aan te zetten, mooie foto's en zijn of haar lievelingsbloemen neer te zetten.
Meestal verzorgt de uitvaartondernemer de laatste verzorging. Maar wist je dat je hierbij vaak ook kan en mag helpen? Dit kan ook helpen in het rouwproces. Dus als je je daar prettig bij voelt kun je een deel van de laatste verzorging zelf doen of samen met de uitvaartverzorger.
Opbaren is niet altijd mogelijk
Het is niet altijd mogelijk om een overledene op te baren. De overledene kan bijvoorbeeld van te voren duidelijk aan hebben gegeven niet opgebaard te willen worden. Of wellicht heeft de overledene aangegeven zijn of haar lichaam na overlijden beschikbaar te willen stellen voor de wetenschap. Hiervoor moet het lichaam binnen 24 uur geconserveerd worden, waardoor er weinig tijd overblijft voor de nabestaanden om afscheid te nemen.
Reacties (4)