Wat gebeurt er met je studiefinanciering na overlijden?

Studiefinanciering in het kort

Als je studeert aan het mbo, hbo of de universiteit kun je geld krijgen om je collegegeld, boekengeld, reiskosten en misschien zelfs een kamer te bekostigen. Dit noemen wij in Nederland studiefinanciering. Studiefinanciering bestaat uit verschillende onderdelen: een aanvullende beurs, een lening, en het studentenreisproduct (OV-kaart). Sinds de invoering van het leenstelsel in 2015 is de basisbeurs afgeschaft voor nieuwe studenten, al is deze in 2023 in beperkte vorm teruggekeerd voor bepaalde studiejaren. Studenten die vóór 1 september 2015 begonnen met hun opleiding, ontvingen nog wel een basisbeurs. De aanvullende beurs is bedoeld voor studenten van wie de ouders een lager gezamenlijk inkomen hebben. Dit deel geldt als een zogeheten prestatiebeurs: als je binnen tien jaar na de start van je studiefinanciering je diploma behaalt, wordt de beurs omgezet in een gift.

Wanneer heb je recht op studiefinanciering?

Je hebt in Nederland recht op studiefinanciering als:

• Je jonger bent dan 30 jaar op het moment dat je studiefinanciering aanvraagt. Voor mbo-studenten geldt dat je minimaal 18 jaar moet zijn. Voor hbo en universiteit geldt geen minimumleeftijd.
• Je in het mbo minimaal 18 jaar oud bent. Jongere studenten kunnen al wel gebruikmaken van het studentenreisproduct. Voor opleidingen aan het hbo of de universiteit geldt geen minimumleeftijd;
• Je in het mbo de beroepsopleidende leerweg (bol) volgt, of aan het hbo of de universiteit een voltijd bachelor-, master- of associate degree-opleiding doet.

Voldoe je aan deze voorwaarden, dan kun je bij DUO studiefinanciering aanvragen. De hoogte van het bedrag en de samenstelling (lening, aanvullende beurs en studentenreisproduct) hangen af van je persoonlijke situatie, je opleiding en het inkomen van je ouders.

Studiefinanciering en aanvullende beurs bij overlijden ouder

Wanneer een ouder overlijdt van wie het inkomen meetelt voor de berekening van de aanvullende beurs, verandert het bedrag dat je ontvangt. Vanaf de maand na het overlijden telt het inkomen van die ouder niet meer mee. Hierdoor kan de hoogte van je aanvullende beurs toenemen. De gemeente meldt het overlijden bij DUO. Je hoeft het overlijden van je vader of moeder meestal niet zelf aan DUO door te geven; de gemeente doet dit automatisch. Vanaf de maand na het overlijden telt het inkomen van de overleden ouder niet meer mee voor de berekening van je aanvullende beurs. Woonde je vader of moeder in het buitenland. Dan moet je het overlijden zelf doorgeven aan DUO (binnen zes maanden), dit kan telefonisch of per mail. DUO kan vragen om de overlijdensakte; heb je die niet, geef dan in elk geval volledige naam plus geboorte- en overlijdensdatum door. Woonde jij op hetzelfde adres als de overleden ouder en blijf je daar wonen, dan kan dat gevolgen hebben voor je situatie (bijv. zelfstandig wonen).

Tip: neem eens een kijkje bij Nabestaanden Ontzorgd. Nabestaanden Ontzorgd biedt een totaaloplossing aan voor het afhandelen van de gehele administratieve rompslomp na overlijden. Zij handelen niet alleen de papieren administratie af zoals het omzetten of beëindigen van abonnementen en verzekeringen, maar helpen ook bij het op orde brengen van de nieuw ontstane financiële situatie.

Een hardheidsclausule

Sommigen studenten maken helaas mee dat zij hun beide ouders verliezen. In deze verdrietige situatie kun je bij DUO een beroep doen op de hardheidsclausule. 
Met deze clausule kan DUO, op basis van de wet, afwijken van de normale regels om een bijzondere regeling te treffen. Denk hierbij aan het verhogen van je beurs of het (gedeeltelijk) omzetten van de lening in een gift. Een verzoek hiervoor dien je schriftelijk in bij DUO. In de brief leg je uit waarom jouw situatie bijzonder is en waarom je denkt in aanmerking te komen voor de clausule.

Studiefinanciering na overlijden

Wanneer een student overlijdt die studiefinanciering ontving, krijgt DUO in de meeste gevallen automatisch bericht via de gemeente. De lopende studiefinanciering wordt dan stopgezet. Woonde de overledene echter in het buitenland, dan moet het overlijden zelf gemeld worden aan DUO. Dit doe je door een overlijdensakte te sturen naar mpo@duo.nl. Zorg dat de akte is opgesteld of vertaald in het Nederlands, Engels, Frans of Duits.

Studieschuld na overlijden

Helaas komt het tegenwoordig steeds vaker voor dat een student een studieschuld heeft opgebouwd. Maar wat gebeurt er met die schuld na overlijden? Als de overledene een schuld had bij DUO, wordt deze volledig kwijtgescholden. Nabestaanden, zoals ouders, partners of kinderen, hoeven niets af te lossen. De schuld valt namelijk niet in de nalatenschap. Dit geldt voor alle DUO-schulden, dus ook eventuele OV-boetes of andere terugbetalingen aan DUO. De kwijtschelding gebeurt automatisch zodra DUO bericht krijgt van het overlijden. Er hoeft dus geen apart verzoek te worden ingediend.

Er is echter één uitzondering: wanneer iemand al in de terugbetalingsfase zat en achterstallige termijnen had (betalingen die al vervallen waren vóór het overlijden), kunnen deze in sommige gevallen nog onderdeel zijn van de nalatenschap. Dit is zeldzaam, maar het kan verstandig zijn om contact op te nemen met DUO om dit te laten bevestigen.

Bron: DUO, Rijksoverheid.nl