Wat te doen bij een overlijden in het buitenland?

Je wilt er liever niet aan denken, maar het kan gebeuren dat iemand overlijdt in het buitenland, bijvoorbeeld tijdens een vakantie. In zo'n ingrijpende situatie is het belangrijk om te weten wat er van je wordt verwacht als familielid of reisgenoot. In dit artikel leggen we uit wat je kunt doen, waar je op moet letten en waar je terechtkunt voor hulp.

Overlijden in het buitenland: informatie en tips

Je staat er niet alleen voor

Het is natuurlijk verschrikkelijk om mee te maken als een reisgenoot of familielid komt te overlijden tijdens een vakantie of een bezoek aan het buitenland. Het is heel begrijpelijk dat je op zo'n moment in shock bent en niet weet waar je moet beginnen, wat je moet doen of met wie je contact moet opnemen.  We willen je allereerst meegeven dat je er niet alleen voor staat. De Nederlandse ambassade, het consulaat en het ministerie van Buitenlandse Zaken ondersteunen je bij het regelen van alle belangrijke zaken en adviseren de nabestaanden stap voor stap. Met dit artikel hopen we je alvast zoveel mogelijk op weg te helpen in deze moeilijke situatie.

Advies per situatie

Bij een overlijden in het buitenland verschilt het per situatie wat er geregeld moet worden en in welke volgorde. Grofweg kun je drie situaties onderscheiden. Hieronder leggen we per situatie uit wat je kunt verwachten en waar je rekening mee moet houden.

1. Overlijden in het ziekenhuis

Komt iemand in een ziekenhuis in het buitenland te overlijden? Dan is het de arts in het ziekenhuis die een verklaring van overlijden afgeeft. Het is van belang dat het overlijden van jouw reisgenoot of familielid zo snel mogelijk wordt geregistreerd bij een lokale autoriteit zoals een gemeentehuis. Pas later vindt er een registratie plaats bij de gemeente in Nederland waar de overledene vandaan kwam. Na de registratie bij de lokale autoriteit ontvang je de overlijdensakte en een laissez-passer. Deze documenten zijn nodig om het lichaam naar Nederland over te brengen. Is de overledene verzekerd (denk aan reisverzekering en uitvaartverzekering)? Neem dan ook altijd contact op met de alarmcentrale van de desbetreffende verzekeringsmaatschappij.

2. Overlijden buiten het ziekenhuis (natuurlijke dood)

Bij een overlijden buiten het ziekenhuis verloopt het proces in grote lijnen hetzelfde als bij een overlijden in het ziekenhuis. Het is belangrijk dat een arts het overlijden officieel vaststelt. Daarna moet je het overlijden melden bij het lokale gemeentehuis of de burgerlijke stand in het land waar je bent. Net als bij een overlijden in het ziekenhuis is het ook hier belangrijk om zo snel mogelijk contact op te nemen met de verzekeringsmaatschappij van de overledene en eventueel met een uitvaartverzorger. Zij kunnen je vanuit Nederland helpen met de praktische en administratieve zaken, zoals het regelen van vervoer (repatriëring), de benodigde documenten en verdere begeleiding.

3. Niet-natuurlijke dood

Bij een niet-natuurlijke dood kun je denken aan een ongeluk of een misdrijf. In zo’n geval bel je altijd direct de lokale politie. Ook is het belangrijk om zo snel mogelijk de ambassade op de hoogte te brengen. Het lichaam wordt dan eerst onderzocht door de politie en artsen voordat het wordt vrijgegeven. Pas daarna kun je verder met de vervolgstappen, zoals het regelen van de repatriëring. Vaak hoort een autopsie (sectie) bij dit onderzoek. Houd er rekening mee dat de Nederlandse ambassade of het consulaat soms om kopieën van verschillende rapporten vragen, zoals een medisch rapport, sectierapport of politierapport. Let op: hier kunnen kosten aan verbonden zijn.

De repatriëring

Als iemand terugkeert naar het land van herkomst in verband met ziekte of een overlijden in het buitenland spreken we van repatriëren. Bij een overleden persoon wordt dit gedaan zodat de uitvaart in het eigen land kan plaatsvinden en zodat de nabestaanden nog afscheid kunnen nemen. Maar hoe regel jij als nabestaande de repatriëring bij een overlijden in het buitenland? Wij leggen het je uit.

Is de overledene verzekerd?

Allereerst is het belangrijk om na te gaan of de overledene een reisverzekering en/of een uitvaartverzekering had. Als dit het geval is neem je contact op met de alarmcentrale van de verzekeraar(s) om te vragen of ook de repatriëring wordt vergoed. Als dit het geval is dan regelt de verzekeraar dat het lichaam naar Nederland wordt overgebracht en worden ook de kosten hiervoor vergoed. Gaat het om iemand die voor een langere tijd voor werk in het buitenland zat? Dan worden de repatriëringskosten naar Nederland vrijwel altijd door de werkgever betaald.

Geen verzekering

Als er geen sprake is van een reisverzekering en een uitvaartverzekering, dan moeten de kosten voor het vervoeren van het lichaam naar Nederland door de nabestaanden worden betaald. De ambassade of het consulaat betalen in dit geval niet de kosten en kunnen ook niet garant staan. Wel kan de ambassade er voor zorgen dat je een tolk krijgt die jou kan helpen met de communicatie ter plekke.

In een situatie waarbij er geen sprake is van een reisverzekering en een uitvaartverzekering raden wij je aan om een professioneel repatriëringsbedrijf te benaderen. Een professioneel repatriëringsbedrijf kan namelijk sneller de zaken oppakken en jou het beste helpen gezien zij 24/7 bereikbaar zijn. Let er wel goed op dat je niet te snel bent met het ondertekenen van documenten, wacht altijd het advies af van het repatriëringsbedrijf. 

Begrafenis of crematie in het buitenland

Hoewel het niet altijd een voorkeur heeft is het ook mogelijk om het lichaam niet naar Nederland terug te vervoeren en om de begrafenis of crematie in het buitenland te regelen. Dit is vaak het geval als de nabestaanden niet in staat zijn om de repatriëringskosten te betalen en er dus eigenlijk geen andere keus is. In geval van een crematie is het meestal wel mogelijk om de asbus mee terug te nemen naar Nederland. Dit kan gedaan worden door een professioneel repatriëringsbedrijf of je kan de asbus zelf vervoeren met de auto of in de handbagage. Het is belangrijk om een verklaring van overlijden en een verklaring van de crematie bij de hand te hebben. Vraag de luchtvaartmaatschappij voor de zekerheid naar hun specifieke regels en vereisten voor het vervoer van een asbus.

Repatriëring van overledenen van en naar Nederland: tip

Van der Heden Internationale Rouwtransport en Uitvaartverzorging (IRU) is gespecialiseerd in repatriëring van overledenen van en naar Nederland. Zij verzorgen wereldwijd rouwvervoer en regelen de repatriëring van de overledene van A tot Z. De repatriëring wordt snel, respectvol en volgens alle richtlijnen verzorgd. Voor en tijdens een repatriëring regelen zij het vervoer van de overledene van of naar het buitenland per vliegtuig of auto, inclusief alle formaliteiten en bijbehorende documenten.

Overlijden in het buitenland: extra informatie

Houd er altijd rekening mee dat elk land zijn eigen wet- en regelgeving heeft en dat dit dus invloed heeft op het repatriëringsproces. Niet alleen dat maar ook de gebruiken, bijvoorbeeld met betrekking tot de laatste verzorging van de overledene, kunnen sterk verschillen ten opzichte van de gebruiken in Nederland. Houd er als nabestaande dus rekening mee dat dit niet altijd even goed is als in Nederland. Daarbij komt dat het repatriëringsproces lang kan duren (zeker bij een niet-natuurlijke dood). Lees je altijd goed in, in het geval van overlijden in het buitenland, zodat je weet wat er van jou als nabestaande wordt verwacht en wat jij als nabestaande kan verwachten. Ook is het voor jezelf misschien wel fijn om een nabestaande uit Nederland te vragen om jou te komen helpen en ondersteunen.

Bron: Nederland Wereldwijd, EU2004