Van koffie met cake naar champagne met sushi

De vraag naar een persoonlijke uitvaart groeit. Waar een aantal decennia geleden de uitvaart er bij iedereen in grote lijnen hetzelfde uitzag, zien we tegenwoordig steeds meer diversiteit ontstaan doordat de uitvaart een meer persoonlijke invulling krijgt. Mensen willen graag meer regie op hoe de uitvaart er uit komt te zien en willen er steeds vaker een persoonlijke invulling aan geven. Dat wil zeggen dat de uitvaart meer op maat wordt ingericht en weerspiegelt hoe de overledene in het leven stond. Waar komt deze ontwikkeling vandaan en wat zijn hiervan de voor- en nadelen?

De vraag naar een persoonlijke uitvaart groeit; hoe komt dat?

Het kan en mag anders

Zwart, formeel (gekleed), verdrietig, een sombere sfeer, een standaard setting in een rouwcentrum... Allemaal kenmerken van een uitvaart zoals de meeste mensen het van 'vroeger' kennen. Langzaamaan zien we echter dat er een kentering gaande is. Het aantal uitvaartondernemers maar ook het aanbod van producten en diensten zoals kisten, uitvaartlocaties en rouwvervoer is enorm toegenomen de afgelopen tijd. Hierdoor is er ook veel meer diversiteit en veel meer keuze voor de consument gekomen. We maken van een verdrietige gebeurtenis toch iets heel moois en waardevols, omdat het kan. En ook omdat het mag. Waar vroeger nog vaak werd gedacht 'Een uitvaart met 'kleur'...dat kan/mag toch niet?', zie je tegenwoordig steeds vaker de gedachte ontstaan dat dit wel degelijk kan en mag. Een dj regelen, een landhuis huren, kinderen die de kist beschilderen, een toast uitbrengen met champagne; het is tegenwoordig helemaal niet vreemd om dit tijdens de uitvaart te doen. In plaats van een sobere dienst zie je steeds vaker dat de uitvaart een event wordt; een viering van het leven.

Taboe is minder groot

Dat komt ook doordat iedereen beter op de hoogte is van wat er allemaal kan en mag. Er wordt namelijk ook meer over gesproken, over geïnformeerd en over verteld dan vroeger. Er zijn diverse online platforms, televisieprogramma's, boeken en bijeenkomsten die specifiek over de uitvaart gaan. Hoewel er nog steeds een taboe rust op 'de dood' en er nog genoeg mensen zijn die excuses gebruiken om niet over de dood te praten, is het taboe wel minder groot geworden. Door informatie op te zoeken en er met elkaar over te praten zijn we met z'n allen ook beter op de hoogte van wat er allemaal mogelijk is.

Meer regie

Een andere ontwikkeling die niet alleen in uitvaartland gaande is, maar ook in andere branches is dat mensen kritischer worden en meer de regie nemen. Zo ook bij de organisatie van belangrijke levensmomenten. Neem het organiseren van een bruiloft, een jubileum of de komst van een baby. Mensen kiezen ervoor om deze momenten steeds meer op een persoonlijke, 'eigen' manier in te richten. Ook bij de uitvaart zie je dit gebeuren. Mensen denken meer na over hun eigen uitvaart en hun wensen hierbij. Ook het vastleggen van de uitvaartwensen is niet vreemd meer. Er zijn steeds meer uitvaartondernemers en andere instanties die dit ook faciliteren. Op die manier ontlasten ze de nabestaanden als ze komen te overlijden en hebben zo ook een stukje regie op hoe hun laatste afscheid er uit komt te zien.

Invloed van andere culturen

En dan hebben we ook nog andere culturen waar we van leren dat het anders kan. Nederland is een multiculturele samenleving, waardoor wij vanzelfsprekend ook kennis maken met uitvaartrituelen in andere culturen. Zo wordt er tegenwoordig vaker voor gekozen om als familie de overledene zelf te wassen en te kleden, net zoals de Hindoestanen dit doen voordat het lichaam gecremeerd wordt. En wat dacht je van die prachtige wensballonnen en lampionnen die worden opgelaten bij de uitvaart? Dit is een ritueel dat oorspronkelijk uit Thailand komt. Allemaal verschuivingen die laten zien dat het allemaal ook anders kan.

Wat zijn voor- en nadelen van deze trend?

Dit alles leidt ertoe dat de vraag naar een persoonlijke uitvaart groeit. Mensen willen een uitvaart die bij hen past en kunnen dit ook geregeld krijgen. Past traditioneel bij je, dan kan je de uitvaart een traditionele invulling geven. Wil je er een bourgondische viering van maken, dan is dat tegenwoordig ook mogelijk. Vrijwel alles kan en mag in Nederland. Door de uitvaart een persoonlijke invulling te geven kunnen nabestaanden op een passende manier afscheid nemen van de persoon in kwestie. Dat geeft een fijn gevoel en rust en helpt ook bij de rouwverwerking.

Hoewel deze ontwikkeling heel positief is, kleven er zoals bij alle trends ook nadelen aan deze trend. Zo zien aanbieders in de branche dat de consumentenbehoefte aan het veranderen is en spelen ze daar graag op in. Heel wat uitvaartondernemers roepen dat ze alles persoonlijk en op maat kunnen verzorgen. Puntje bij paaltje blijkt dit niet altijd het geval te zijn. Hoe vind je nu de uitvaartondernemer die echt kan bieden waar je naar op zoek bent? Het is lastig zoeken, zeker als het aanbod zo groot is. Dat geldt ook voor andere producten en diensten in de branche. Er is tegenwoordig zo veel mogelijk dat het ook onoverzichtelijk kan worden en je hierdoor juist niet goed weet wat je moet kiezen. Het is dus zaak om je goed in te lezen, je goed voor te bereiden, kritisch te zijn en je goed te laten informeren als je een persoonlijke uitvaart wilt organiseren.