Trauma na een ingrijpend verlies: informatie en tips

Na het meemaken van een groot verlies, is het belangrijk om op jouw eigen manier te rouwen en de emoties die daarbij horen toe te laten. Maar helaas is dit niet altijd even makkelijk voor iedereen. Logisch. Voor velen is het overlijden van een dierbare een te grote klap om te verwerken. Het kan dan zo zijn dat je te maken krijgt met een verliestrauma. In dit artikel gaan wij hier verder op in.

Trauma na verlies

Leeftijd, draagkracht en je omgeving

Allereerst betekent het niet dat elk verlies dat je meemaakt automatisch zal leiden tot een trauma. Meerdere factoren spelen hierbij een rol. Het kan bijvoorbeeld zijn dat het overlijden zelf een traumatische gebeurtenis was of dat je te maken hebt met meerdere verliezen achter elkaar. Ook zelfdoding kan anders verwerkt worden dan een natuurlijke dood. Daarnaast heeft leeftijd, je draagkracht en je (ondersteunende) omgeving ook een grote impact.

Splitsing van de ziel

Een theorie die bijvoorbeeld door psychologen vaak wordt gebruikt bij het uitleggen van trauma na verlies, is de theorie van Franz Ruppert. Als mens zijnde gebeurt er iets in de ziel wanneer er iets overweldigends/ingrijpends in zijn haar of leven plaatsvindt. De ervaringen en emoties die hierbij horen komen terecht in het traumadeel van een mens.

Deze splitsing van de ziel als het ware, hoeft niet plots te gebeuren. Het kan ook geleidelijk ontstaan. Als je als kind bijvoorbeeld weinig liefde, veiligheid of aandacht hebt ontvangen kan je hierdoor ook getraumatiseerd raken. En wat doen we als mens als we te maken hebben met een trauma? We willen overleven. Zo kom je terecht in het overlevingsdeel. Je gaat (onbewust) je gedrag aanpassen om het traumadeel aan te kunnen. Er zijn 3 groepen waarin je de overlevingsreacties kunt verdelen:

• Vechten (hier hoort vaak verdriet en kwetsbaarheid bij)
  
• Vluchten/vermijden (hier is vaak verdriet en angst in verscholen)
  
• Pleasen (en hier heb je te maken met het gevoel van onderwaardering)

Deze reacties uiten zich weer in verschillende soorten overlevingsstrategieën:

• Leven vanuit de ratio
• Alles zelf willen doen
• Het vermijden van alles wat herinnert aan de gebeurtenis die voor jou traumatisch was
  
• Overdreven de controle willen hebben
  
• Verbergen dat het eigenlijk niet goed met je gaat
• Jezelf isoleren en terugtrekken van de mensen om je heen
• Zorgen voor anderen en jezelf op de tweede plek zetten
• Sneller geïrriteerd zijn
• De pijn verzachten op jouw eigen manier. Wat niet altijd goed is

Het gezonde deel

Naast het overlevingsdeel en traumadeel is er gelukkig ook nog een gezond deel. Dit gezonde deel zorgt er voor dat mensen ondanks alles dat zij hebben meegemaakt toch hun leven kunnen leiden. Verschillende eigenschappen kunnen erbij helpen om door te gaan. Denk hierbij aan creativiteit, doorzettingsvermogen, een sterke wil en liefdevol zijn.

Hoe weet je of je last hebt van een verliestrauma?

Niet iedereen die een verlies meemaakt heeft ook daadwerkelijk een trauma. Toch kunnen er enkele symptomen zijn waardoor je kunt vaststellen of je wellicht wel een trauma meemaakt na verlies, bijvoorbeeld:

• Het voelt alsof je emoties zijn afgevlakt.
• Extreme angst, onrust en enorm prikkelbaar.
• Last van paniekaanvallen, hyperventilatie.
• Het herbeleven van beelden die indringend zijn geweest.
• Fysieke klachten.

Verliestrauma helen

Je kunt bij trauma na verlies last hebben van meerdere klachten dan uitsluitend de bovengenoemde. Daarnaast hoef je niet alle klachten te ervaren om een trauma te hebben. Soms is een trauma moeilijk vast te stellen, omdat het verlies wellicht lang geleden is en je nu pas de klachten ervaart. Hoewel een trauma ontzettend zwaar is, betekent dit niet dat het niet kan helen. Echter lukt dit meestal niet zonder hulp. Bij een verliestrauma heelt tijd alleen simpelweg niet de wonden. Daarom is het van belang dat hier aandacht aan wordt besteed en dat je de juiste hulpmiddelen hebt om er mee om te leren gaan. Een professionele rouwcoach kan jou hier bij helpen. Drs Marie José van ‘t Wout - Psycholoog verliesbegeleiding kan als EMDR practitioner een therapievorm bieden die helpt bij het verwerken van een trauma.

Trauma na verlies verwerken: extra tips

• Schrijven; schrijftherapie kan een effectieve manier zijn om trauma te helpen verwerken. Door te schrijven over het verlies kan de verwerking op gang komen. Schrijf je Rouw is een online programma waarin je al schrijvend rouw verweeft in je leven.
• Praten; met anderen praten over een traumatische gebeurtenis lucht op. Denk bijvoorbeeld aan een lotgenoten groep.
• Stilstaan bij de gebeurtenis; door eens in de tijd stil te staan bij de gebeurtenis laat je herinneringen toe. Dit kan belangrijk zijn om trauma na verlies te verwerken.
• Ontspannen; het is belangrijk om genoeg rustmomenten te pakken. Wat kalmeert jou? Een boek lezen, yoga of muziek luisteren? Of wat dacht je van een rouwmassage? Rouwen met Compassie biedt Lichaamsgerichte Begeleiding bij verlies en rouw.
• Bewegen; sporten en voldoende bewegen kan helpen om je hoofd even leeg te maken.