Alles wat je moet weten over het crematiesteentje

In het nieuws zie je wel eens dat het ondenkbare is gebeurd, zoals bijvoorbeeld nabestaanden die de verkeerde as hebben meegekregen. Dit mag natuurlijk niet gebeuren, maar in de praktijk gaat er helaas wel eens wat mis. Eerder schreven we over alles wat je moet weten over de crematie en het cremeren, waarin je al het een en ander kon lezen over het crematiesteentje. In dit artikel gaan we hier wat dieper op in en vertellen we hoe dit steentje dergelijke misverstanden en vergissingen omtrent de as kan voorkomen.

Wat is een crematiesteen?

Wellicht weet je al wat een crematiesteen is en waar het voor dient, maar voor wie er niet bekend mee is leggen wij het nog even kort uit. Een crematiesteen is een vuurvast steentje dat op de kist wordt geplaatst, voordat deze de crematieoven ingaat. Op dit steentje staat een uniek nummer dat niet uitwisbaar is. De crematiesteen heeft meestal een ronde vorm, maar dit kan per crematorium verschillen. Zo kan het crematiesteentje bijvoorbeeld ook een rechthoekige vorm hebben, kijk maar eens op onderstaande foto's.

Foto's gemaakt door Freke van Voorthuijsen, afscheidsplanner bij Het Huis van Afscheid en algemeen mw bij Zuylen Crematorium.

Waar dient het crematiesteentje voor?

Maar waar dient het crematiesteentje nou precies voor? Een hele belangrijke vraag! Het steentje dient namelijk als een identificatiemiddel van de as van de overledene, vandaar dat elk crematiesteentje een eigen nummer krijgt. Het uiteindelijke doel is om hiermee misverstanden te voorkomen. Het kan namelijk een zeer onaangename situatie zijn als nabestaanden niet de urn met de as van hun overleden dierbare in handen krijgen, maar die van een ander. Let wel: het gaat bijna altijd goed, maar we praten over menselijke vergissingen. 

Wanneer krijg je het crematiesteentje?

Het crematorium waar de crematie heeft plaatsgevonden mag de as pas precies na een maand aan de nabestaanden meegeven. Dit staat vastgelegd in de Wet op de lijkbezorging. Dit is specifiek in de wet opgenomen, met als hoofdreden dat Justitie nog de gelegenheid heeft om eventueel onderzoek naar de as te doen. Binnen een maand zou men forensisch nog het één en ander terug kunnen vinden (denk aan gif). Uiteraard maakt men hier alleen gebruik van bij twijfel over de doodsoorzaak.

Deze regeling geeft ook de ruimte om onder andere;

• De tijd te nemen om goed na te denken over een gepaste asbestemming.
• Na te gaan of de overledene specifieke wensen op schrift heeft gesteld met betrekking tot zijn/haar as.
• Onderling het eens te worden omtrent de asbestemming.

De officier van justitie kan eventueel ontheffing verlenen van de vastgestelde termijn van één maand, zodat de as eerder ter beschikking van de naasten komt. Soms is dit vanwege religieuze of culturele redenen ook nodig. Wanneer de hermetisch afgesloten asbus wordt overhandigd aan de nabestaanden, zit hier ook het crematiesteentje met het unieke nummer in.

Het crematiesteentje controleren

Maar hoe zorgen crematoria ervoor dat nabestaanden uiteindelijk de juiste as meekrijgen en wat kun je zelf doen om hier zeker van te zijn? Wij vertellen je hier wat meer over en geven wat tips mee.

Vóór de crematie

Vooraf aan de crematie worden alle verplichte documenten streng gecontroleerd, denk hierbij aan 'het gemeentelijk verlof tot verbranding', de persoonsgegevens en het document met het registratienummer. De medewerker van het crematorium controleert de namen en het nummer van het document en de kist. Indien de documenten niet volledig zijn of de nummers niet met elkaar overeenkomen, kan het crematieproces niet van start gaan. De uitvaartondernemer en crematorium gaan hier extra zorgvuldig mee om en weten dit op een gepaste manier op te lossen.

Na de crematie

Bij de crematoria in Nederland gaan ze met veel zorgvuldigheid te werk. Je kunt er op rekenen dat er respectvol met de as van de overledene wordt omgegaan. Hoewel de kans erg klein is dat er per ongeluk een verwisseling van de as plaatsvindt of dat de as zoek raakt, blijft het maken van foutjes menselijk. Bij crematoria voeren zij zelf dan ook meerdere malen een controle uit om zulke pijnlijke situaties te voorkomen. Zo wordt de as niet in de tijdelijke urn geplaatst, voordat de nummers op het crematiesteentje en de urn worden gecontroleerd. Op de tijdelijke urn komt naast het crematienummer ook de naam van de overledene, de datum van de crematie en veelal de naam van het crematorium te staan.  

Om een gevoel van vertrouwen en zekerheid te creëren, kun je voor je eigen gemoedsrust ook zelf het crematiesteentje controleren. Wij geven twee belangrijke tips:

• Je kunt van te voren een foto maken van het crematiesteentje op de kist, of vraag de uitvaartondernemer, ovenist of een andere persoon die in de crematie ruimte aanwezig zal zijn om er een foto van te maken.
• Controleer bij het ophalen van de as of het nummer op de foto overeenkomt met het nummer op de urn en het crematiesteentje. Dit wordt vrijwel altijd samen met een medewerker van het crematorium gedaan.

Wat kun je met het crematiesteentje doen?

Als je er voor kiest om de asresten van je dierbare te verstrooien, kun je het crematiesteentje bewaren als aandenken. Er bestaan mooie bewaardoosjes die hier speciaal voor zijn ontworpen, maar je kunt natuurlijk ook een eigen doosje uitkiezen waar je het graag in wilt bewaren. Denk bijvoorbeeld aan de Treasure-box. Daarnaast kun je het crematiesteentje ook bij de as in de urn bewaren. Houd er echter wel rekening mee dat niet elke vulopening groot genoeg is voor het steentje en dat de urn met de as erin voldoende ruimte moet overhebben.

Wil je graag wat bijzonders doen met de as van een overleden dierbare in plaats van ‘gewoon’ uitstrooien of in een urn bewaren? Lees dan het artikel 'Bijzondere bestemmingen voor as'.

Foto artikel: Dunweg Uitvaartzorg